piątek, 19 kwietnia, 2024

B jak Borowski Las

Borowski Las to wieś sołecka położona w gminie Sorkwity w odległości około 9 km od tej miejscowości i około 15 km od Mrągowa. Miejscowość rozciąga się pośród lasów i pól, pomiędzy jeziorem Lampasz i jeziorem Piłakno.

Centralna część wioski, której zabudowa nie tworzy jednolitej całości – poszczególne zagrody wiejskie rozrzucone są w terenie – znajduje się w pobliżu jeziora Lampasz. Natomiast Wola Maradzka, która stanowi część sołectwa Borowski Las, ulokowała się nad Piłaknem.

Wieś Borowski Las (z niem. Borowerwald, od roku 1938 do 1945 Prauskenwalde) nie może poszczycić się wielowiekową historią. Powstała niedawno, w pierwszej połowie XIX wieku w tak zwanym „Zakątku Maradzkim”. Źródła historyczne z 1838 roku wymieniają jedynie istniejącą tam gajówkę. Później zaczęły powstawać gospodarstwa rolne o powierzchni gruntów od 5 do 15 hektarów. Dokładna data powstania w Borowskim Lesie szkoły jednoklasowej nie jest znana. Wiadomo jednak, że funkcjonowała już przed 1900 rokiem.

W 1935 roku uczęszczało do niej 43 dzieci. W 1938 r. ówczesne niemieckie władze, w ramach akcji germanizacyjnej, zmieniły urzędową nazwę wsi z Borowerwald na Prauskenwalde.

Szkoły w Borowskim Lesie nie ma od dawna. Pozostał po niej budynek, który stanowi dziś własność prywatną. Obecnie młodsze dzieci uczęszczają do szkoły w Rybnie, w której funkcjonuje oddział przedszkolny. Starsze dzieci dojeżdżają autobusem szkolnym do Szkoły Podstawowej w Sorkwitach.

W chwili obecnej w Borowskim lesie istnieje 12 gospodarstw domowych i jest 56 stałych mieszkańców.

Wola Maradzka z niem. Maradtkenwolka – osada położona na wschodnim brzegu jeziora Piłakno powstała w pierwszej połowie XIX w. i była dzierżawą dziedziczną. W 1838 r. w osadzie były trzy dymy i 22 mieszkańców. W 1938 r. ówczesne władze niemieckie w ramach akcji germanizacyjnej zmieniły urzędową nazwę miejscowości z Maradtkenwolka na Abbau Maradtken. Obecnie w Woli Maradzkiej nie ma stałych mieszkańców.

Wspomniałem wcześniej, że sołectwo Borowski Las jest usytuowane pomiędzy dwoma jeziorami. Jednym z nich jest jezioro Lampasz, które w różnych publikacjach i na mapach topograficznych występuje także pod nazwą Łapinóżka. Zbiornik ten leży 12 km na południowy zachód od Mrągowa. Posiada rozwiniętą linię brzegową, jest stosunkowo wąski, ale malowniczy. Powierzchnia zwierciadła wody wynosi 88,2 ha, głębokość maksymalna 21,5 m, długość 4370 m, szerokość maksymalna 420 m. Na północy jezioro łączy się krótkim, wąskim przesmykiem z jeziorem Lampackim, natomiast z jego południowego krańca wypływa struga Sobiepanka.

Od północy z okolic wsi Jędrychowo do jeziora dopływa niewielki ciek. Zbiornik jest objęty strefą ciszy. Przez jezioro prowadzi szlak kajakowy rzeki Krutyni. W pobliżu znajdują się obiekty z miejscami noclegowymi i polami namiotowymi. Spośród ryb przeważają w jeziorze leszcze, płocie, szczupaki i węgorze.

Jezioro Piłakno względnie Piłaki położone jest kilkanaście km na południowy zachód od Mrągowa. Posiada dobrze rozwiniętą linię brzegową. Na całym niemalże obwodzie porośnięte jest trzciną i sitowiem. Na północnym jego krańcu usadowiła się wieś Maradki. W północnej części jeziora znajdują się dwie wyspy. Niegdyś istniała jeszcze jedna wyspa położona w południowej części akwenu. Z biegiem czasu, wyspa ta połączyła się z lądem i utworzyła półwysep. Jezioro Piłakno to pięknie położony i jeden z najgłębszych na Mazurach zbiornik wodny. Maksymalna głębokość jeziora to 56,6 m, długość 4200 m, szerokość maksymalna 1100 m.

Duża przejrzystość wody sięgająca – przy słonecznej pogodzie – podobno nawet do 10 m, zachęciła płetwonurków do utworzenia tam swojej bazy szkoleniowej. Jezioro Piłakno posiada dwie wyraźnie wykształcone głębie – północną, o głębokości maksymalnej 39,0 m i środkową, o głębokości maksymalnej 56,6 m.

Przy zachodnim brzegu jeziora znajdują się pozostałości po osiedlu nawodnym z wczesnej epoki żelaza (400-120 r. p.n.e.) – obecnie zalane wodami jeziora. Drewniana zabudowa mieszkalna (o powierzchni 70 na 100 m) usytuowana była na kilkuwarstwowym ruszcie z belek.

Kilkaset metrów na południowy wschód od osiedla nawodnego znajduje się cmentarzysko kurhanowe z tego samego okresu.

Przy południowo-wschodnim krańcu jeziora leży rezerwat Piłaki, utworzony w celu ochrony noclegowiska żurawi w okresie wędrówek a także miejsc żerowania licznych gatunków ptaków oraz stanowisk rzadkich roślin.

Niewielki odpływ z jeziora Piłakno łączy je z Jeziorem Białym. W jeziorze Piłakno złowić można: szczupaka, okonia, leszcza, lina, płoć, sielawę i węgorza. Zbiornik objęty jest strefą ciszy.

Krzyż i tablica upamiętniająca jubileusz 80-lecia Lasów Państwowych z 2004 roku, fot. Bożena Czerniewicz

Od 2007 roku najważniejszą osobą w sołectwie Borowski Las jest kobieta – sołtys Bożena Czerniewicz, która mieszka tam od urodzenia. Pani Bożena ma „sołtysowanie” we krwi po swoim dziadku Serafinie Dąbkowskim, który także był sołtysem w Borowskim Lesie i – jak mówi: – gdyby żył, cieszyłby się bardzo z tego, że wnuczka poszła w jego ślady i jest sołtysem…tak jak kiedyś on. Pani Bożena Czerniewicz poinformowała mnie, że jednym z najważniejszych zadań, jakie postawiła przed sobą jako sołtys, było i jest nadal doprowadzenie wody do wszystkich gospodarstw w Borowskim Lesie. 

  Świetlicy we wsi nie ma, jest natomiast letnie miejsce rekreacyjne z wiatą i placem zabaw dla dzieci. Sklepu także we wsi nie ma. Po zakupy jeździ się do Rybna, Maradek, Sorkwit lub do Mrągowa. Większość mieszkańców sołectwa będących w wieku produkcyjnym pracuje w Mrągowie, inni w pobliskich ośrodkach wypoczynkowych lub prowadzą własną działalność gospodarczą. 

Pani sołtys chwali sobie bardzo współpracę z mieszkańcami sołectwa. Mówi, że zawsze może na nich liczyć. Jeśli zaistnieje potrzeba zorganizowania lub wykonania czegoś, wówczas zawsze wszyscy mieszkańcy pomagają sobie nawzajem.

Andrzej Badurek

Powiązane artykuły

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Media Społecznościowe

5,231FaniLubię
1,524ObserwującyObserwuj
121SubskrybującySubskrybuj

Najnowsze artykuły

Najnowsze komentarze