Wojewódzkie obchody Święta 3 Maja w Olsztynie składały się tradycyjnie z kilku części. Rozpoczęto je mszą świętą w intencji Ojczyzny w bazylice konkatedralnej pw. św. Jakuba. Następnie jej uczestnicy prowadzeni przez orkiestrę garnizonu w Giżycku przeszli na plac Konsulatu Polskiego.
Meldunek o gotowości pododdziałów WP do uroczystości (m.in. 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej oraz 4. Brygady WOT) przyjął dowódca 16 DZ gen. dywizji Krzysztof Radomski. Po wciągnięciu flagi państwowej na maszt i odśpiewaniu hymnu zgromadzeni licznie przedstawiciele służb mundurowych, kompanie honorowe, poczty sztandarowe różnych organizacji kombatanckich i szkolnych i mieszkańcy Olsztyna wysłuchali przemówień okolicznościowych, Apelu Pamięci oraz salwy honorowej. Następnie parlamentarzyści, przedstawiciele służb mundurowych, licznych instytucji, organizacji społecznych i partii złożyli wieńce i wiązanki kwiatów pod kolumną Orła Białego.
Przemawiali: wojewoda warmińsko-mazurski Artur Chojecki, marszałek województwa warmińsko-mazurskiego Gustaw Marek Brzezin i prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz. Nawiązywali oni m.in. do aktualnych wydarzeń na Ukrainie, jakże podobnych do tych sprzed 230 lat, kiedy to Rosja w maju 1792 roku zaatakowała Rzeczpospolitą, by zapobiec wprowadzeniu Konstytucji w życie. Efektem tej interwencji był drugi rozbiór Polski i widmo utraty niepodległości.
Uroczystości na placu zakończyła defilada pododdziałów. Następnie w Urzędzie Wojewódzkim kilkudziesięciu osobom wręczono odznaczenia państwowe. Otrzymali je m.in: Lucyna Jędryczka i Adam Augustynowicz – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski; Jadwiga Łubniewska – Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości; Stanisław Mudryk, Feliks Stachowicz, Danuta Jurczak, Irena Jara i Marek Pruszak – Złoty Krzyż Zasługi.
Konstytucja 3 Maja wprowadzała wiele nowoczesnych reform. M.in. zlikwidowano liberum veto, ustrój państwa zmieniono na monarchię dziedziczną, ograniczono demokrację szlachecką (szlachcic nieposiadający ziemi nie miał już prawa głosu), polepszyła sytuację mieszczan i chłopów, którzy trafili pod ochronę państwa. Niestety, konstytucja miała wielu przeciwników wśród najbogatszej szlachty, która nie godziła się na ograniczenia. Z inicjatywy Stanisława Szczęsnego Potockiego (obszarnika na ziemiach Ukrainy!) magnaci spiskowali przeciwko reformom Sejmu Czteroletniego i w porozumieniu z carycą Katarzyną II zawiązali w kwietniu 1792 roku Konfederację targowicką, prosząc o pomoc Rosję.
Wojska carskie wkroczyły do Rzeczpospolitej w połowie maja 1792 roku. Wojna trwała do 26 lipca, gdy król Stanisław August Poniatowski przystąpił do Targowicy i wydał rozkaz zaprzestania obrony. Doprowadziło to do unieważnienia reform Sejmu Czteroletniego. Rok później doszło do II rozbioru Polski. Zaborcy zakazali obchodów 3 Maja. Uroczystości wznowiono dopiero podczas I wojny światowej. Oficjalnie Święto 3 Maja zostało ustanowione w 1919 roku i obchodzono je do 1946 roku. Potem je znów zakazano. Aparat represyjny Bolesława Bieruta zdławił oburzenie społeczeństwa. Ostatecznie święto zostało zniesione w 1951 roku. Nieoficjalnie wróciło w 1981 roku. Świętem narodowym stało się 6 kwietnia 1990 roku.
Tekst i zdjęcia Jerzy Pantak