Barczewska synagoga została laureatem konkursu „Nasz Zabytek” organizowanego przez Fundację Most the Most. Nagrodą jest milion złotych na jej rewitalizację. – Teraz mieszkańcy Barczewa i powiatu będą decydować o jej przeznaczeniu – informuje Andrzej Abako, starosta olsztyński.
Na apel Fundacji Most the Most o zgłaszanie zabytków z Warmii i Mazur do konkursu „Nasz Zabytek” z entuzjazmem odpowiedzieli mieszkańcy regionu, biorąc udział w głosowaniu internetowym. Ci licznie zgłosili dawną synagogę z Barczewa. Uznali, że budynek zasługuje na remont, na nowe oblicze. Tak oto synagoga znalazła się na liście konkursowej wraz z innymi 39 obiektami. Ocenę formalną przeszły 22 zabytki, ale tylko 11 właścicieli zdecydowało się uczestniczyć w konkursie. Synagoga stanęła w szranki między innymi z wiatrakiem z Bęsi, klasztorkiem z Nidzicy, wieżą z Pasymia, murami obronnymi z Olsztyna, kamienicą z Działdowa… i zwyciężyła. Decyzję o wygranej podjęła komisja konkursowa.
Zasługa mieszkańców
– Każdy zgłoszony obiekt jest inny i ważny z pewnością dla swojej społeczności, dlatego tym bardziej cieszy, że laureatem tego konkursu została właśnie nasza synagoga. Ten obiekt zasługuje, by przywrócić mu świetność, by był dostępny mieszkańcom i turystom przez cały rok. Dzięki nagrodzie z pewnością nabierze nowego blasku. Ten milion złotych na rewitalizację to zasługa mieszkańców, którzy pokazali, że zależy im na synagodze i za to wsparcie i inicjatywę serdecznie dziękuję – mówi Andrzej Abako, starosta olsztyński.
Synagoga w Barczewie to jedyna bożnica żydowska, która pozostała niezniszczona przez hitlerowców w czasie tzw. nocy kryształowej w 1938 roku i przetrwała w dobrym stanie II wojnę światową. Jej powojenne losy były różne. Mieścił się tu oddział Muzeum Warmii i Mazur, Centrum Tkactwa Warmii i Mazur. Przez ostatnie lata synagogą opiekowało się Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze” w Olsztynie. Od dwóch lat, gdy właścicielem obiektu stał się samorząd Powiatu Olsztyńskiego, działa tu Powiatowa Galeria Sztuki SYNAGOGA prowadzona przy współpracy z „Pojezierzem”.
Od kilku miesięcy trwają też prace renowacyjne obiektu. Powiat wymienił już instalację elektryczną i okna. Udało się także pozyskać dotację od Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na badania architektoniczne, ekspertyzę techniczną i projekt budowlany elewacji, stolarek oraz wnętrz synagogi. Pozwolą one na rozpoczęcie prac budowlanych, które mają przystosować obiekt do całorocznej działalności.
– Chcemy, by synagoga była otwarta cały rok. To będzie możliwe, gdy założymy nowoczesne ogrzewanie ekologiczne. Liczę, że w ciągu dwóch lat uda nam się te cele zrealizować – dodaje starosta.
Oprócz planów remontowych w Synagodze powstał również ambitny program działań kulturalnych na ten rok.
– Chcemy, aby pod tym naszym warmińskim niebem było miejscem, które łączy wszystkie religie, wszystkie kultury i wszystkich ludzi – mówi Krystyna Szter, kurator barczewskiej galerii. – Aby stało się centrum spotkań artystów z mieszkańcami i by przybliżało historię tego obiektu, o której nie możemy zapomnieć.
Stąd też na początek czerwca zaplanowany został spektakl „Motyle ze stali” Elżbiety Mierzyńskiej, przygotowany przez Teatr jak Marzenie z Lidzbarka Warmińskiego. Dwa tygodnie później odbędzie się szabasowy wieczór, czyli „Szalom, szalom”. To wspólne przedsięwzięcie galerii, Beaty Brokowskiej, chóru Collegium Baccalarum pod kierunkiem Agaty Wilińskiej oraz zespołu Warmia Klezmer Band. Na lipiec zaplanowany został wernisaż pasteli Melanii Olędzkiej „Wędrówki po Warmii”, wystawa fotografii Pawła Strzelca oraz koncert poświęcony twórczości mistrza tanga argentyńskiego, kompozytora Astora Piazzolli, w wykonaniu nauczycieli Samorządowej Szkoły Muzycznej I stopnia w Dywitach. W sierpniu odbędzie się plener malarski w Głotowie, który zakończy się wystawą poplenerową w Synagodze. Z początkiem jesieni, jak co roku zorganizowana zostanie tu również wystawa „Kobiece impresje”.
– Mam nadzieję, że później zjawią się już ekipy remontowe i rozpoczną prace rewitalizacyjne budynku i jego otoczenia – dodaje Krystyna Szter.
Pomysł na synagogę
A o tym w jakim kierunku pójdą prace remontowe, znów będzie mogła zadecydować społeczność lokalna. Kolejny etap konkursu „Nasz Zabytek” przewiduje bowiem zgłaszanie pomysłów dotyczących funkcji tego obiektu.
Przez trzy tygodnie (16.05.-6.06.2022) Fundacja Most the Most będzie zbierać pomysły od mieszkańców miasta i powiatu. Propozycje można zgłosić przez elektroniczny formularz na stronie internetowej – www.mostthemost.pl lub telefonicznie pod numerami: 517 884 088 lub (22) 47 55 111. Wszystkie zostaną przeanalizowane przez pracowników fundacji, skonsultowane z przedstawicielami Powiatu Olsztyńskiego oraz konserwatora zabytków. Na tej podstawie zostanie wybrany najlepszy zamysł. Kolejnym krokiem będzie podpisanie umowy i przyznanie dofinansowania na rewaloryzację zabytku oraz dostosowanie go do wybranych w konkursie funkcji.
– Ponownie wszystko jest w rękach mieszkańców, więc zapraszam do składania propozycji. Macie Państwo wpływ na to, jak Synagoga będzie służyć naszej wspólnocie przez następne lata – dodaje starosta Andrzej Abako.
źródło: Powiat Olsztyński