Ideą Festiwali Kultury Kresowej jest umacnianie dziedzictwa kultury i tradycji polskiej, umacnianie więzi łączącej Polaków w kraju i poza granicami Państwa Polskiego. Umacnianie także dziedzictwa historycznego z Wilnem, Grodnem i Lwowem, z ludźmi, którzy wciąż pielęgnują w sercach polskość, czasem za cenę licznych upokorzeń, gdzie ich domy są znakiem trwania w polskości na Kresach.
„Kresy, panowie, to nie tylko kreski, Ręką historii wykreślone na mapie, To serca ludzkie, to nieludzkie losy. To małych Ojczyzn pożółkłe fotografie . Kresy - to pamięć, to stare cmentarze, Problemy trudne, strasznie zagmatwane, To siwe głowy wciąż wiernych żołnierzy, To dzieci polskie po świecie rozsiane. Nie ma już kresek, ale Kresy żyją, W sercach dzielonych ciągle po połowie, W polskim pacierzu, w polskiej piosence, Więc pamiętajmy o Kresach, panowie” Anna Adamowicz
Mamy za sobą już 25 Festiwali Kultury Kresowej. Festiwali, które na trwałe wpisały się w kalendarz wydarzeń kulturalnych w Polsce i za granicami naszego kraju. W sercach Polaków, także tych na stałe mieszkających za granicą. Jest to piekny i znaczący Jubileusz. Nikt z organizatorów chyba nie spodziewał się takiej perspektywy czasowej dla jego trwania. A Festiwal trwa.
Pandemia w pewnym momencie wstrzymała działania zmierzające do kolejnego wydarzenia Kresowego. 2020 rok był trudny dla nas wszystkich. Obecnie wszystkie działania osób i instytucji zaangażowanych w tworzenie tej, bardzo ważnej imprezy kulturalnej, zmierzają do organizacji następnych spotkań.
Ćwierć wieku trwania Festiwalu Kultury Kresowej to bardzo długi czas. Z roku na rok zachodziło wiele zmian w warunkach, w których przyszło tworzyć Spotkania Kresowe, warunkach prawnych, administracyjnych, cenowych i in. Jedynie Idea Festiwalu była wciąż ta sama.
Początki były najtrudniejsze. Pomysłodawcą i ojcem Festiwalu był dr Stanisław Mitraszewski, jego głównym organizatorem – pierwszy Prezes Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiejw Mrągowie – Ryszard Soroko, który wespół z P. Burmistrz Otolią Siemieniec kładł podwaliny pod wielką imprezę Kresową.
Główny problem, który decydował o powodzeniu wydarzeniu, były pieniądze. TMWiZW nie posiadało osobowości prawnej, w związku z czym Stowarzyszenie nie mogło samo składać dokumentów – wniosków o dofinansowanie imprezy. Tą główną część działania na rzecz Festiwalu wykonywał Zarząd Głowny TMWiZW w Toruniu z Prezesem P. Józefem Szyłejko. Wszelkie umowy zawierane z Senatem RP podpisywał właśnie Zarząd główny reprezentowany przez Prezesa Zarządu i Skarbnika. Osobowość prawną nasze Towarzystwo uzyskało po 8 Festiwalu. Od 9 FKK oddział mrągowski TMWiZW mógł samodzielnie ubiegać się o środki finansowe niezbędne na organizację imprezy. Dobrym Duchem Festiwalu była p. Otolia Siemieniec, która przez wiele lat z entuzjazmem włączała się w festiwalowe działania. To dzięki p. Burmistrz zostały nawiązane bardzo owocne stosunki z Telewizją i ówczesną p. Dyrektor Niną Terentiew. Kresy stały się „modne” a Festiwal rozpoznawalny zarówno w kraju, jak i za granicami – wszędzie tam, gdzie biją serca Polaków.
Festiwal KK to ogromne przedsięwzięcie kulturalne, w organizację którego zaangażowanych było i jest wiele osób w Mrągowie, Warszawie i na Kresach. Finansowany był dotychczas z Senatu RP, obecnie jest to w gestii Komisji Sejmowej, Urzędu Marszałkowskiego, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i licznych sponsorów. Każdy z kolejnych FKK objęty został patronatem Prezydentów RP – Lecha Kaczyńskiego, Bronisława Komorowskiego, Andrzeja Dudy i Ich Małżonek – Marii Kaczyńskiej, Anny Komorowskiej.
Każdy FKK to ogromny wysiłek Polaków na wschodzie, którzy przygotowują program artystyczny. Oprócz muzyków i śpiewaków na sierpniową uroczystość przyjeżdżają do nas malarze, plastycy, pisarze i poeci, także rękodzielnicy. W ramach trzydniowego święta odbywają się wieczornice, spotkania literackie, spotkania z poezją, warsztaty dziennikarskie, wystawy, koncerty, spotkania tematyczne i integracyjne. Jest też wiele spotkań indywidualnych, prywatnych. Spotykają się osoby z polskim rodowodem, którzy przyjechali do Mrągowa z różnych zakątków świata. Jest radość, łzy wzruszeń, niekończące się opowiadania i wspomnienia.
W kościele pw.św. Wojciecha odbywa się coroczne uroczyste nabożeństwo z udziałem poetów i zespołów kresowych prezentujących swoją twórczość.
Podsumowaniem każdego FKK jest tzw. Koncert Galowy w amfiteatrze nad j. Czos w sobotni wieczór. Zakończenie Festiwalu stanowi barwny korowód wszystkich uczestników biorących udział w imprezie, który przechodzi ulicami naszego miasta.
W ciągu 25 lat istnienia Festiwalu przyjęliśmy w Mrągowie uczestników z Litwy, Łotwy, Białorusi, Ukrainy, Czech, Kazachstanu, Syberii, Rosji. Uczestniczyło w naszych Kresowych Imprezach przez to ćwierćwiecze ponad 12 tys. Gości Kresowych, ponad 400 zespołów muzyczno-wokalnych i tanecznych, kapel, wielu pisarzy i poetów, malarzy, dziennikarzy i rękodzielników.
Duży wkład w tworzenie Festiwali mają osoby z Kresów, które za granicami naszego kraju dbają o organizację, przygotowanie i całą logistykę przyjeżdżajacych zespołów. Od początku FKK jest z nami p. Apolonia Skakowska – z Litwy, p. Emilia Chmielowa – z Ukrainy (niestety p. Emilia przegrała walkę z ciężką chorobą), Renata Dziemiańczuk – z Białorusi i inni.
Festiwal Kultury Kresowej to „Festiwal Wielkich Serc” stanowiący duchową jedność ludzi trwających w swojej mowie ojczystej, wierze, kulturze i tradycjach.
Niejednokrotnie słyszałam, że to Polacy na Kresach uczą patriotyzmu, bo być Polakiem, trwać na codzień w polskości nie zawsze jest łatwo.
Hanna Szymborska – prezes TMWiZW w Mrągowie