Historia mrągowskich numizkatyków sięga 5 marca 1958 roku, kiedy oficjalnie utworzono mrągowskie koło Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmizmatycznego. Dzisiaj oddział świętuje 55-lecie swojej działalności.
Uroczyste obchody rozpoczęły się otwarciem wystawy numizmatycznej pt. „Pieniądz XXI wieku” w Wartowni Bośniaków (Muzeum w Mrągowie). O godzinie 15.00 odbędzie się akademia połączona z poznaniem historii Oddziału w Mrągowskim Centrum Kultury.
55-lecie to okres, który został zapoczątkowany przez grupę pasjonatów interesujących się kolekcjonerstwem, archeologią. Te zamiłowania zrodziły do utworzenia zorganizowanego ruchu popularno-naukowego, który nosił wówczas nazwę Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego. W wyniku działania grupy, do której należeli: Ryszard Bitowt, Stanisław Dombrowski, Marian Zglejc, Czesław Romanowski, Stefan Kuźdźał, nawiązano współpracę z kołem PTAiN w Olsztynie, a 5 marca 1958 roku utworzono koło w Mrągowie.
– Początki mrągowskiego Towarzystwa były trudne – wspomina Ryszard Bitowt. – Pierwsze zebrania naszego nieoficjalnego koła odbywały się w Toruniu i w Olsztynie. Było to dla nas spore utrudnienie, ponieważ komunikacja w tamtych czasach nie była tak rozwinięta jak dziś. Nieraz z powodu braku transportu musieliśmy wracać ze spotkań piechotą do domu.
Działalność członków nie ograniczała się do powiększania swoich zbiorów. Ludzie aktywnie uczestniczyli w różnego rodzaju przedsięwzięciach kulturalno-oświatowych i naukowych. Włączali się też aktywnie w cykliczne prace archeologiczne prowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego w Szestnie, Czarnym Lasku, Wyszemborku.
W 1972 roku odbyły się pierwsze uroczystości Koła, a w 1978 roku obchodzono 10. Rocznicę powołania koła PTAiN. Największym osiągnieciem Koła w tym okresie było wybicie w Mennicy Państwowej medalu z wizerunkiem Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza, którego projektantem był Edward Gorol. Medal stał się symbolem dla osób zasłużonych dla Mrągowa.
W 1988 roku decyzją Zarządu Głównego PTAiN w Warszawie mrągowskie koło przemianowano na samodzielny Oddział, który został zalegalizowany przez Urząd Wojewódzki w Olszynie o zasięgu działania obejmującego obszar województwa olsztyńskiego z wyłączeniem obszaru administracyjnego miasta Olsztyn. Wspomniana decyzja została uwarunkowana wzrostem liczby członków. Obok Mrągowa członkami byli mieszkańcy Biskupca, Giżycka, Piecek, Pisza, Kętrzyna i Sorkwit.
W 1991 roku PTAiN przekształciło się w Polskie Towarzystwo Numizmatyczne, którego członkiem stał się Oddział w Mrągowie. Z okazji 25-lecie mrągowskiego oddziału w 1993 roku numizmatycy ufundowali mieszkańcom miasta pomnik – popiersie K.C. Mrongowiusza, który obecnie jest usytuowany przed budynkiem urzędu miasta.
Z okazji 30-lecia oddziału, połączonego z jubileuszem 650-lecia Mrągowa wybito pamiątkowy medal, a także wydano specjalną kartę telefoniczną.
Wysoka działalność członków Oddziału spowodowała, że Zarząd Główny powierzył dla Mrągowa organizację IV Zjazdu numizmatyków z całej Polski. Z tej okazji wydano wiele przedmiotów kolekcjonerskich.
Najważniejsze działania Oddziału na przestrzeni lat
Od początku istnienia najpierw Koła a następnie Oddziału członkowie spotykają się w drugą niedzielę każdego miesiąca. Oddział prowadzi też działalność wydawniczą, wystawienniczą, prelekcyjną. Za sprawą Oddziału powstał medal poświęcony Ernstowi Wiechertowi – piewcy Mazur, który zaprojektował Aleksander Wołos. W 2001 roku wydano medal 50-lecia śmierci Wiecherta; w 1988 roku medal 25-lecia PTN, na którym uwieczniony został awers Tadeusza Młodkowskiego – nauczyciela, przedwojennego senatora, twórcy oświaty na Mazurach, dyrektora Licem Pedagogicznego w Mrągowie oraz rewers: order Mrągowa z lat 1932-1944 ; w roku 1995 medal – 70 rocznica. Urodzin Walentyny Dermackiej – założycielki Muzeum Sztuki Ludowej w Pieckach; w 2008 roku medal 660-lecia Mrągowa, 15-lecia miast partnerskich Mrągowo-Grunberg. . Członkowie są też inicjatorami medali „Zasłużony dla Mrągowa” oraz „Zasłużony dla Oddziału PTN w Mrągowie”.
Członkowie Oddziału przysłużyli się do powstania albumu „Mrągowo, Mikołajki i okolice na starej widokówce”, „Mrągowo dawniej i dziś”, oraz reprintu starej widokówki , żetonów okolicznościowych oraz licznych nadruków na banknotach z okazji jubileuszów i wydarzeń kulturalnych organizowanych w Mrągowie.
Oddział zorganizował też wiele wystaw, m.in.: w 1994 roku w Mikołajkach oraz tematyczne „35 lat Pikniku Country”, „Łowiectwo w modelarstwie”, „Ernst Wiechert pisarz i poeta mazurski”, „Niepodległość Polski”, „Prusy Wschodnie, Warmia i Mazury w zbiorach numizmatycznych”.
– Dzisiaj, gdy obchodzimy 55-lecie czujemy nasze powołanie do realizacji naszych marzeń, naszych projektów, naszej promocji i rozwoju numizmatyki oraz do popularyzacji idei ochrony zabytków numizmatycznych – stwierdza obecny prezes Mrągowskiego Oddziału PTN Sławomir Stefaniak. – Jako społeczność na tej ziemi, ziemi mazurskiej mamy ogromną satysfakcję, że możemy działać i aktywnie popularyzować naszą małą ojczyznę.
fot. Zdzisław Piaskowski